„Ogniem i mieczem”
Henryk Sienkiewicz
 
Historyczna powieść o czasach Polski, która swoimi terenami sięgała daleko na wschód i na południe, na tereny dzisiejszej Ukrainy. XVII wiek to czas, gdy na tych terenach nie można jeszcze mówić o pełni cywilizacji. Zdziczenie, przemoc, niesprawiedliwość, samosąd to rzeczy na porządku dziennym. Do tego bunt chłopów, kozaków, przeciwko „panom”, który umiejętnie wykorzystuje Chmielnicki tworząc ruch wyzwoleńczy, ale jednocześnie niezwykle okrutny i niszczący. Książe Jarem Wiśniowiecki jest pokazany jako człowiek twardej, bezwzględnej ręki, który jednak dzięki swojemu zaangażowaniu może wprowadzić pokój na bardzo trudnym terenie. W narrację wpleciona jest historia silnej miłości Jana Skrzetuskiego do Heleny, i walka o nią z Bohunem.